Różnowzroczność - przyczyny, rodzaje i sposoby korekcji

Spis treści:

1. Co to jest różnowzroczność (anizometropia)?

2. Jakie są rodzaje różnowzroczności?

3. Różnowzroczność - przyczyny

4. Wpływ różnowzroczności na astenopię

5. Korygowanie różnowzroczności - soczewki czy okulary?

6. Podsumowanie
   

Co to jest różnowzroczność (anizometropia)?

Różnowzroczność to stan w którym każde z oczu ma inną wadę wzroku (na siatkówce tworzy się inny obraz). To dość powszechny problem, ponieważ rzadko zdarza się sytuacja w której pacjent ma dokładnie taką samą wadę wzroku na jednym i drugim oku. O ile w przypadku małych różnic wady (do maksymalnie 2 dioptrii) może to być w pełni akceptowalne przez pacjenta, większa różnica wielkości wady to zazwyczaj wyzwanie zarówno dla specjalisty jak i osoby badanej. Aby ustalić jaka wielkość i forma korekcji będzie odpowiednia optometrysta wykonuje szereg testów mających na celu porównanie wielkości obrazów nasiatkówkowych, ale też komfort pacjenta w nowej korekcji.

Jakie są rodzaje różnowzroczności?

Anizometropię możemy podzielić według różnych kryteriów np. ze względu na miejsce powstawania różnicy w mocy:

1. Anizometropia refrakcyjna - to inaczej różna moc łamiąca układów optycznych oczu (zazwyczaj różna moc rogówek w obu oczach),

2. Anizometropia osiowa - jest skutkiem innej długości osiowej oczu (długości gałki ocznej).

Z względu na rodzaj wady wzroku:

1. Izoanizometropia - wada wzroku w obu oczach tego samego typu np. w obu oczach nadwzroczność w jednym dużo większa niż w drugim,

2. Antymetropia - wady są różnego typu np. w jednym oku krótkowzroczność w drugim oku nadwzroczność,

3. Anizometropia astygmatyczna - np. duże różnice w osiach astygmatyzmu (90 i 180), które powodują znaczące różnice mocy w obu przekrojach.

Ze względu na wielkość anizometropii:

1. Niskiego stopnia - do 2 dioptrii,

2. Wysokiego stopnia - powyżej 2 dioptrii,

3. Bardzo wysoka anizometropia - powyżej 6 dioptrii.

Różnowzroczność - przyczyny

Istnieje kilka czynników, które mogą prowadzić do rozwoju anizometropii. Do najczęstszych z nich należą:

• Dziedziczność - często różnowzroczność jest wynikiem predyspozycji genetycznych. Jeśli jedno z rodziców ma znaczną różnicę w wadze refrakcyjnej, istnieje większe ryzyko, że ich dziecko również to odziedziczy.

• Zakłócenie procesu emmetropizacji - zakłócenie naturalnego procesu w którym układ optyczny oka dziecka dąży do miarowości. Jednym z takich zakłóceń może być nieprawidłowe ustawienie oczu dziecka (zez).

• Jednooczne patologie układu wzrokowego - zmiany w obrębie jednego oka, które zakłócają wzrost długości gałki ocznej w okresie rozwojowym np. krwotoki do ciała szklistego, patologie powiek.

• Anizometropia po usunięciu soczewki wewnątrzgałkowej - po zabiegu zaćmy wrodzonej powstaje znaczna różnowzroczność, którą zazwyczaj koryguje się za pomocą soczewki kontaktowej, aby zminimalizować różnicę wielkości obrazów obu oczu.

• Urazy oka i oczodołu - czasem czynniki zewnętrzne takie jak urazy mechaniczne oka lub oczodołu powodują pojawienie się różnowzroczności.

Wpływ różnowzroczności na astepnopię

Nie każda różnowzroczność daje objawy. Problemy z adaptacją pojawiają się kiedy przy pełnej korekcji wady wzroku powstaje różnica wielkości obrazów nasiatkówkowych (anizeikonia). Im większa jest różnica między lewym a prawym okiem, tym trudniejsza będzie adaptacja pacjenta do nowych okularów.

Różnica w wielkości obrazu już od wartości 0.75% daje objawy, różnica rzędu 1-3% może wpływać na widzenie obuoczne (stereoskopowe), a powyżej 5% całkowicie uniemożliwia widzenia obuoczne - co oznacza, że jedno oko zostaje wytłumione, ponieważ obrazy z obu oczu są zbyt różne by mózg mógł je intepretować jako jeden obraz. Bardzo ważne jest, aby prawidłowo korygować różnowzroczność u dzieci, ponieważ zarówno niepełna korekcja wady wzroku na jednym oku jak i całkowite skorygowanie wady wzroku, ale powodujące duże różnice w wielkości obrazów siatkówkowych mogą prowadzić do niedowidzenia i zeza.

Do najczęstszych objawów astenopijnych związanych z różnowzrocznością należą bóle głowy, problemy z koncentracją, trudności w czytaniu, zmęczenie, zniekształcone widzenie, problemy z określeniem wielkości obrazu, dwojenie czy nerwowość.

Korygowanie różnowzroczności - soczewki czy okulary?

Aby ustalić odpowiednią metodę korekcji różnowzroczności należy przeprowadzić testy, które pozwalają sprawdzić jaka jest wielkość obrazu tworzonego na siatkówce jednego i drugiego oka. Najczęściej używany w tym celu jest test hakowy, który wygląda jak przerwany w dwóch miejscach kwadrat z kropką w środku. Pacjent zakłada filtry polaryzacyjne lub czerwono-zielone, które sprawiają, że widzi jedną część kwadratu okiem prawym, a drugą okiem lewym, natomiast kropka jest widziana obuocznie. Zadaniem badanego jest określenie, czy obie części kwadratu są jednakowej wielkości. Jeśli jedna część jest dużo mniejsza od drugiej korekcja soczewkami okularowymi może nie być możliwa. W takim wypadku zastosowanie soczewek kontaktowych o odpowiednich parametrach może spowodować komfortowe i ostre widzenie.

Różnowzroczność - jak ją korygować?

W przypadku dużej różnowzroczności pacjent nie zawsze ma możliwość wyboru formy korekcji. Soczewki okularowe bowiem powodują zmianę wielkości obrazu. Soczewki minusowe pomniejszają obraz, natomiast soczewki plusowe powiększają go. Anizometropia refrakcyjna, która występuje przy tej samej długości gałek ocznych, ale różnych mocach łamiących obu oczu jest zdecydowanie lepiej korygowana za pomocą soczewek kontaktowych. Jeśli skorygujemy taką różnowzroczność za pomocą okularów to soczewka okularowa spowoduje, że obraz widziany przez pacjenta będzie miał różną wielkość w każdym oku. Anizometropia osiowa powoduje, że jedna gałka oczna jest dużo dłuższa niż druga, a co za tym idzie obraz widziany w soczewkach kontaktowych będzie różnej wielkości, dopiero korekcja okularami zniweluje tą różnicę. Dlatego różnowzroczność osiową lepiej korygować za pomocą okularów korekcyjnych.

W przypadku pacjentów różnowzrocznych przejście z okularów na soczewki kontaktowe może wiązać się z objawami astenopii, a zmiana formy korekcji powinna być zawsze konsultowana ze specjalistą podczas badania wzroku w gabinecie.

Wybierając szkła okularowe w różnowzroczności należy pamiętać, że różna moc wiąże się z różną grubością szkieł. Zastosowanie korekcji okularowej z soczewkami indeksowanymi (wykonanymi z innego materiału) zminimalizuje różnicę w grubości i wadze szkła zapewniając pacjentowi lepsze efekty estetyczne.

Podsumowanie

Anizometropia jest stanem, w którym każde oko ma inną wadę refrakcji. Może to wpływać na ostrość widzenia i jakość życia osoby różnowzrocznej. Różnica mocy rzędu jednej dioptrii nie powinna stanowić problemów, natomiast większe różnice dają objawy takie jak częste bóle głowy czy trudności w koncentracji. W przypadku większych wad wzroku i różnowzroczności refrakcyjnej zazwyczaj lepszą ostrość wzroku osiąga się w korekcji soczewkami kontaktowymi. Czasem podczas doboru okularów korekcyjnych, aby zapewnić komfortowe widzenie nie koryguje się w pełni wady wzroku, co zmniejsza różnice między oczami, ale również powoduje zamazane widzenie w jednym z oczu. Jeśli masz różną wadę wzroku na jednym i drugim oku, a w swoich okularach nie czujesz się komfortowo umów się na badanie wzroku w jednym z salonów Family Optic. Podczas badania oprócz dokładnego sprawdzenia wady refrakcji specjalista dobierze również najlepszą dla Ciebie formę korekcji, która zapewni ostre i komfortowe widzenie.