Czy wada wzroku może się cofnąć?

Często zastanawiamy się, czy wada wzroku może się cofnąć. Podczas specjalistycznego badania wzroku, zwłaszcza jeżeli wcześniej problemu nie było, pada pytanie o cofanie się wady wzroku. Z uwagi na perspektywę rozpowszechniania się krótkowzroczności, dotyczy ono najczęściej wad minusowych. Żeby udzielić odpowiedzi na to pytanie, należy poznać nieco więcej aspektów związanych z wadami wzroku i fizjologicznymi mechanizmami zachodzącymi w układzie wzrokowym.

Rodzaje najczęstszych wad wzroku – krótko o ich przyczynach i objawach

Wśród wad wzroku należy wyróżnić trzy - krótkowzroczność, nadwzroczność oraz astygmatyzm. Każdą z nich charakteryzują inne objawy oraz przyczyny powstawania. Wszystkie wymienione wady mogą być zarówno wrodzone, jak i nabyte oraz mogą powodować różne zaburzenia widzenia - obniżoną ostrość widzenia, dyskomfort, bóle głowy, bóle oczu i tym podobne. Najbardziej niepokojącą wadą wzroku jest krótkowzroczność, która ze względu na zmiany w budowie oka jest czynnikiem ryzyka wielu groźnych chorób oczu.

Wada wzroku minus, czyli krótkowzroczność

Według szacunków naukowców, nawet 50% światowej populacji będzie borykało się z krótkowzrocznością do 2050 roku, co czyni ją liderem wśród najczęściej występujących wad wzroku. Dane te są zatrważające. W dzisiejszym świecie dużo więcej czasu spędza się w pomieszczeniu, co u młodych osób będzie sprzyjało rozwojowi tej wady wzroku.

Kiedy krótkowzroczność się rozwija?

Popularnym terminem w dzisiejszych czasach jest progresja krótkowzroczności. Aby opisać ten proces, należy poznać trochę szczegółów, przede wszystkim rodzaje krótkowzroczności. Wyróżniamy krótkowzroczność refrakcyjną oraz osiową. Sytuacja jest dużo mniej skomplikowana w przypadku krótkowzroczności refrakcyjnej. Występuje ona kiedy zaburzone są parametry fizyczne układu optycznego oka. Tego typu krótkowzroczność z reguły nie progresuje.

Inaczej wygląda sytuacja w przypadku krótkowzroczności osiowej, która powstaje wskutek nienaturalnego wydłużania się gałki ocznej w odpowiedzi na bodźce środowiskowe. Najczęściej rozwija się już od wieku szkolnego, a wartość tego typu wady wzroku zwykle zaczyna się od niskich wartości i na przestrzeni kilku, kilkunastu lat, rośnie. Przyczyny krótkowzroczności są różne, ale największy wpływ na ten proces mają czynniki środowiskowe. Progresująca krótkowzroczność często osiąga wysokie wartości, powyżej -6,00 D.

Pseudokrótkowzroczność

Warto także wspomnieć, w kontekście cofania się wady wzroku, o pseudokrótkowzroczności. Pod tym pojęciem kryje się sytuacja, kiedy dochodzi do spazmu mięśnia rzęskowego. W efekcie takiego spazmu, pojawiają się objawy podobne do tych występujących w krótkowzroczności, do których dochodzi także uczucie zmęczenia wzroku, bóle głowy czy światłowstręt. Należy wspomnieć, że zjawisko pseduokrótkowzroczności występuje tylko u osób młodych i objawia się często podczas wzmożonej pracy wzrokowej z bliska, przykładowo podczas nauki lub intensywnej pracy przed ekranem komputera oraz nie jest to rzeczywista wada wzroku. Niestety, w większości przypadków pseudokrótkowzroczność nie zniknie samoistnie i wymagane będzie udanie się na terapię wzroku.

Objawy krótkowzroczności

Niezależnie od rodzaju krótkowzroczności, objawy będą zależne głównie od wartości wady refrakcji oka. Im większa krótkowzroczność, tym bliżej zlokalizowany jest punkt, do którego krótkowidz widzi wyraźnie. W uproszczeniu, osoby cierpiące na krótkowzroczność o wartość -1,00 D, maksymalnie ostre widzenie bez korekcji osiągną do 1 m, osoby z krótkowzrocznością -5,00 D, do 20 cm.

Korekcja krótkowzroczności

Korekcja krótkowzroczności zależy przede wszystkim od jej rodzaju i wieku pacjenta. Jeżeli mamy do czynienia z krótkowzrocznością niepostępującą, w pierwszej kolejności korygujemy okularami korekcyjnymi oraz soczewkami kontaktowymi. Jeżeli pacjent ma problem z krótkowzrocznością osiową postępującą, to metoda korekcji powinna być dopasowana indywidualnie. Przyjmuje się, że gałka oczna przestaje rosnąć w wieku 20-21 lat. U osób młodszych można zastosować rozwiązania hamujące progresję krótkowzroczności, które występują pod postacią specjalnych soczewek kontaktowych lub okularowych.

Leczenie krótkowzroczności — czy warto korygować miopię za pomocą zabiegu laserowego?

Jednym z dostępnych sposobów korekcji wad wzroku jest zabieg laserowy. W przypadku bardzo wysokich wad, powodujących problemy w codziennym funkcjonowaniu, jest to często szansa dla pacjentów, na zwiększenie komfortu życia poprzez całkowite usunięcie wady wzroku lub jej znaczne zmniejszenie. Dzieje się to poprzez zabiegową ingerencję w kształt rogówki. Warto zaznaczyć, że w przypadku laserowej korekcji wzroku, jak przy każdym innym zabiegu, występuje niewielkie ryzyko powikłań.

Czy wada wzroku może się cofnąć?

Posiadając już pewną dozę informacji, można przejść do odpowiedzi na postawione na początku pytanie. Kiedy możliwe jest cofnięcie się wady wzroku? Wszystko zależy od rodzaju wady. Zgodnie z dzisiejszą wiedzą, jedyną sytuacją, w której dochodzi do cofnięcia się wady wzroku bez ingerencji zewnętrznej, jest proces emmetropizacji. Jest to proces, w wyniku którego nadwzroczność, która występuje fizjologicznie u dzieci od urodzenia oraz we wczesnym dzieciństwie, powinna się wyzerować do około 7 roku życia.

W każdym innym przypadku, w tym astygmatyzmu czy krótkowzroczności, nie ma możliwości cofnięcia się wady wzroku. Tego typu wady wzroku wynikają z trwałych zmian dotykających układ optyczny oka, a w ludzkim organizmie nie ma mechanizmów, które pozwalałyby na samoczynną korektę takich zmian. Żadna metoda korekcji, soczewki kontaktowe lub okulary, nie dają możliwości na cofnięcie się wady wzroku. Manipulowanie wadą wzroku możliwe jest za pomocą ingerencji zewnętrznej, poprzez hamowanie progresji krótkowzroczności lub laserową chirurgię refrakcyjną.

Jedynym wyjątkiem, o którym warto wspomnieć, jest pseudokrótkowzroczność. Układ wzrokowy, przy odpowiednim postępowaniu i rozluźnieniu spazmu mięśnia rzęskowego, wraca do stanu pierwotnego. Sztucznie wyindukowana wada minusowa wraca wtedy do normy. Osoby, które miały problem z krótkowzrocznością, które następnie się cofnęła, najprawdopodobniej miały problem z pseudokrótkowzrocznością.

Jak sobie radzić z krótkowzrocznością?

Niestety, samoistne zmniejszanie się wady wzroku minus jest niemożliwe. Szczęśliwie istnieje wiele możliwości korekcji krótkowzroczności, które umożliwiają komfortowe funkcjonowanie. Nieostre widzenie skorygujemy za pomocą okularów korekcyjnych lub soczewek kontaktowych. Warto zaznaczyć, że zarówno okulary, jak i soczewki dostępne są w wielu wariantach. Istnieją soczewki kontaktowe, które zakładane na noc sprawiają, że wada wzroku jest czasowo korygowana i przez następny dzień nie trzeba nosić żadnej korekcji - są to soczewki ortokeratologiczne. Zamiast liczyć na cofnięcie się krótkowzroczności, najlepiej zadbać o odpowiednią profilaktykę, która ograniczy jej progresję. Poza rozwiązaniami optycznymi, pozytywny wpływ będzie miała większa ilość czasu spędzanego na świeżym powietrzu. Niezależnie od występującej wady wzroku, najlepszym rozwiązaniem będzie badanie wzroku i konsultacja ze specjalistą, który przedstawi plan działania i odpowiednie zalecenia.