Męty w oku - czy są groźne?

Czym są męty w oku?

Można znaleźć bardzo dużo opisów zjawiska, jakim są męty ciała szklistego lub zmętnienie ciała szklistego. Jest to zbiorcze określenie na zanieczyszczenia pojawiające się w ciele szklistym i w jakimś stopniu przeszkadzającym w widzeniu. Często spotyka się takie określenia jak cienie, muszki, nitki lub pajęczynki, które poruszają się po polu widzenia wpływem ruchów oka.

Męty ciała szklistego przybierają różne kształty i same w sobie są normalnym zjawiskiem. Natomiast ich nagłe pojawienie się może sugerować, że w oku dzieje się coś poważniejszego. Zjawisko bywa frustrujące, ponieważ, w zależności od ich wielkości i położenia w ciele szklistym, męty potrafią przeszkadzać w codziennym funkcjonowaniu. Najczęściej zauważane są, gdy dana osoba patrzy na jednolite jasne powierzchnie.

Strukturą oka, w której występują rzeczone zmętnienia, jest ciało szkliste. Jest to galaretowata, klarowna substancja, składająca się z wody i kwasu hialuronowego, która wypełnia gałkę oczną. Męty powstają, kiedy dochodzi do zmętnienia ciała szklistego, czyli w momencie, gdy traci ono swoją przezierność poprzez pojawienie się zanieczyszczeń, które rzucają cień na siatkówkę. Im są większe, tym potrafią być bardziej uciążliwe.

Przyczyny powstawania mętów ciała szklistego

Większość mętów pojawia się bez konkretnego powodu. Ciało szkliste wraz z wiekiem ulega degeneracji, a zmętnienia mogą pojawiać się samoistnie. Wiek nie jest jednak czynnikiem warunkującym – problem może dotyczyć zarówno osób młodych jak i starszych.

W przypadku, gdy podłoże jest fizjologiczne, tak naprawdę nie ma powodów do obaw. Do przyczyn fizjologicznych zaliczamy pojawienie się mętów z pozostałości tętnicy ciała szklistego, która zanika jeszcze w życiu płodowym, lub łączenia się cząsteczek wapnia z włóknami kolagenowymi. Jest to zjawisko normalne i nie wymaga leczenia.

Pamiętaj, że nagłe pojawienie się pływających pajęczynek lub okręgów, lub niespodziewany przyrost ich ilości może być spowodowany stanem patologicznym. Przyczyną nagłego pojawienia się zmętnień w obrębie ciała szklistego mogą być odłączenie ciała szklistego od siatkówki, stany zapalne oka, urazy oka, odwarstwienie siatkówki czy krwotoki z siatkówki do ciała szklistego.

Męty powstają także w wyniku zabiegów oczu lub przyjmowania leków wprowadzanych bezpośrednio do ciała szklistego. Grupa podwyższonego ryzyka obejmuje osoby, które ukończyły 50 lat, mają krótkowzroczność, cierpią na retinopatię cukrzycową lub są po zabiegu zaćmy.

Diagnostyka mętów ciała szklistego

W większości przypadków ocena występowania mętów ciała szklistego opiera się na subiektywnym odczuciu pacjenta, gdyż zdecydowana większość mętów jest zbyt mała, by móc je zaobserwować w badaniu za pomocą lampy szczelinowej czy wziernika.

W niektórych przypadkach jest możliwa obserwacja mętów w badaniu ultrasonograficznym. Jest to aparatura dostępna głównie w klinikach i szpitalach. Badanie zatem ogranicza się najczęściej do obserwacji dużych zmętnień rzucających duży cień na siatkówkę i najbardziej uciążliwych dla pacjentów.

Najważniejsze, aby podczas badania specjalista sprawdził, czy nie występują potencjalne przyczyny nagłego wystąpienia mętów. Na badaniu okulistycznym, lekarz może określić najbardziej peryferyjne części siatkówki, w których najczęściej dochodzi do przedarć i odwarstwienia. Dzieje się to po podaniu kropli rozszerzających źrenicę, bez których obserwacja bocznych części dna oka jest niemożliwa.

Do odłączenia ciała szklistego od siatkówki, w efekcie którego może dojść do pojawienia się zmętnień, prowadzą różne urazy, nawet te niegroźne na pierwszy rzut oka. Samo zjawisko odłączenia ciała szklistego nie jest natomiast niebezpieczne we wszystkich przypadkach. Z kolei częściowo odłączone ciało szkliste może pociągać siatkówkę, powodując m.in. fotopsje, czyli błyski. W przypadku wystąpienia takich objawów niezwłocznie zgłoś się do okulisty.

Leczenie zmętnień ciała szklistego

Leczenie zawsze powinno być przyczynowe. Jeżeli w oku wystąpiły  męty, pierwszym krokiem zawsze będzie wyleczenie przyczyny ich powstawania. Same zmętnienia najczęściej nie podlegają żadnemu leczeniu, z uwagi na ich znikomą szkodliwość.

Istnieją natomiast przypadki, kiedy leczenie mętów jest wskazane. U osób, u których następuje upośledzenie pola widzenia i utrudnione jest codziennie funkcjonowanie, wprowadza się leczenie indywidualne. Jednym ze sposobów jest witreoliza laserowa, czyli laserowe leczenie mętów, co powoduje ich usunięcie lub zmniejszenie. Jest to jednak problematyczny zabieg, ponieważ nie ma laserów dostosowanych stricte do rozpraszania mętów – w tym celu używa się laserów stosowanych głównie do zabiegów w innych częściach oka.

Widoczność mętów w ciele szklistym jest więc ograniczona i występuje ryzyko zranienia okolicznych struktur oka. W efekcie, laseroterapia nie jest powszechnie stosowana. Innym sposobem jest zabieg witrektomii, czyli usunięcia ciała szklistego i zastąpienia go olejem silikonowym – materiałem o podobnych właściwościach fizycznych. Dochodzi tu do całkowitego usunięcia mętów wraz z ciałem szklistym. Jednakże, jak każdy zabieg, witrektomia jest obarczona pewnym ryzykiem komplikacji.

Podsumowanie

Męty ciała szklistego potrafią być uciążliwe, natomiast w przypadku ich wystąpienia nie należy panikować. Zawsze, przy nagłym wystąpieniu mętów, wskazana jest wizyta okulistyczna w celu wykluczenia ewentualnych stanów chorobowych. Męty, choć początkowo bardziej zauważalne, wraz z upływem czasu przestają być dużym problemem.

Świadomość, że jest to zjawisko niegroźne, pozwala do pewnego stopnia je zignorować. Wyjątkiem są męty w dużej ilości, lub dużego rozmiaru, utrudniające codzienne funkcjonowanie. Wtedy konieczne może być wdrożenie leczenia, o które warto zapytać swojego specjalistę.

Bibliografia:

1. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/eye-floaters/symptoms-causes/syc-20372346

2. https://en.wikipedia.org/wiki/Floater