Wysokie ciśnienie w oku – przyczyny i objawy. Jak je leczyć?

Ciśnienie w oku odpowiada za prawidłowy kształt gałki ocznej. Nieleczone wysokie ciśnienie może prowadzić do nieodwracalnej utraty wzroku. Z poniższego artykułu dowiesz się, jakie powinno być prawidłowe ciśnienie śródgałkowe, jakie są przyczyny i objawy wysokiego ciśnienia oraz jak obniżyć ciśnienie w oku.

Spis treści:
1. Czym jest wysokie ciśnienie w oku?
2. Wysokie ciśnienie w oku – objawy podwyższonego ciśnienia
3. Za wysokie ciśnienie w oku – leczenie?

Czym jest wysokie ciśnienie w oku?

Wnętrze gałki ocznej wypełnione jest cieczą wodnistą odpowiedzialną za odżywianie rogówki i soczewki, a także usuwanie szkodliwych produktów przemiany materii. Ciecz wodnista pomaga zachować kształt i wielkość gałki ocznej. Produkuje ją tzw. ciało rzęskowe znajdujące się w tylnej komorze oka. Z tego miejsca zostaje ona transportowana przez otwór źreniczny do przedniej komory. 

Płyn przemieszcza się w tzw. kącie przesączania (kącie pomiędzy tęczówką a rogówką), gdzie przechodzi przez siateczkę beleczkową pełną otworów umożliwiających odpływ cieczy do zatoki żylnej twardówki. Jeżeli kąt przesączania ulegnie zamknięciu lub znacznie się zawęzi, ciecz wodnista nie może odpływać z oka, co powoduje wzrost ciśnienia. 

Zbyt wysokie ciśnienie w oku najczęściej jest spowodowane zaburzoną równowagą między produkcją cieczy wodnistej a jej odpływem. Do najczęstszych chorób oczu wiązanych z wysokim ciśnieniem należy jaskra. Prowadzi ona do uszkodzenia nerwu wzrokowego.

Sprawdź także: Biomikroskopia — badanie w lampie szczelinowej

Wysokie ciśnienie w oku – przyczyny

Do głównych przyczyn wysokiego ciśnienia można zaliczyć:

• stan zapalny oka,

• uraz gałki ocznej,

• przyjmowanie niektórych leków (z grupy mydriatyków i cykloplegików odpowiedzialnych za rozszerzenie źrenicy i porażenie akomodacji)

• nadprodukcję cieczy wodnistej np. w wyniku wysokiego ciśnienia tętniczego.

Przyczyną wysokiego ciśnienia w oku może być uraz lub stan zapalny, w wyniku którego nastąpiło zamknięcie kąta przesączania i zatrzymanie odpływu cieczy wodnistej. Do zamknięcia kąta przesączania może prowadzić także przyjmowanie niektórych leków, np. atropiny rozszerzającej źrenicę. Podwyższone ciśnienie w jaskrze otwartego kąta związane jest ze zbyt dużą produkcją cieczy wodnistej. Za taki stan odpowiada często nadciśnienie tętnicze lub leczenie farmakologiczne.

Jakie powinno być prawidłowe ciśnienie w oku?

Prawidłowe ciśnienie w oku wynosi od 10 do 21 mmHg. Chociaż nie ma bezwzględnego punktu krytycznego, za górną granicę uznano 21 mmHg i wartości wyższe budzą podejrzenie. U niektórych jednak zmiany chorobowe mogą pojawić się mimo ciśnienia w granicach normy.

Wahania ciśnienia wewnątrzgałkowego związane są z porą dnia, akcją serca, wielkością ciśnienia krwi i oddychaniem. Występuje tendencja do wzrostów ciśnienia rano i spadków w godzinach popołudniowych. U osób zdrowych jest ona niewielka (do 4 mmHg). W przypadku chorych na jaskrę wahania mogą przekraczać 10 mmHg.

Zarówno zbyt wysokie, jak i zbyt niskie ciśnienie (hipotonia gałki ocznej) wymaga konsultacji ze specjalistą.

Jak mierzyć ciśnienie wewnątrzgałkowe?

Pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego, tzw. tonometria, to jedno z podstawowych badań okulistycznych. Metody pomiaru ciśnienia można podzielić na te inwazyjne (wymagające znieczulenia rogówki) i nieinwazyjne (bezkontaktowe).

Metoda tonometrii aplanacyjnej Goldmana wymaga podania żółtego barwnika (fluoresceiny) i znieczulenia rogówki. W badaniu wykorzystuje się tonometr Goldmanna, aparat wyposażony w podwójny pryzmat o średnicy 3,06 mm. Lekarz okulista spłaszcza rogówkę za pomocą końcówki tonometru i ogląda jej obraz w lampie szczelinowej. Na błąd pomiaru wpływają różnice w grubości i sztywności rogówki. Grubsza rogówka (powyżej 0,6 mm) sztucznie zawyża ciśnienie w oku, natomiast cienka je zaniża.

Innym rodzajem tonometrii jest pomiar bezkontaktowy, polegający najczęściej na dmuchnięciu strumieniem powietrza do oka. Podmuch powoduje spłaszczenie rogówki. Im większy wpływ powietrza na odkształcenie rogówki, tym mniejsze ciśnienie w oku.

Wysokie ciśnienie w oku – objawy podwyższonego ciśnienia

Utrzymujące się podwyższone ciśnienie w oku zwykle nie daje żadnych objawów, ale może prowadzić do rozwoju poważnych chorób narządu wzroku.

Podczas ostrego ataku jaskry, lub nagłego skoku ciśnienia wywołanego np. zamkniętym kątem przesączania, lub przyjmowaniem niektórych leków występują:

• znaczny ból oka,

• ból głowy,

• przekrwienie spojówek,

• nudności,

• wymioty,

• ograniczenie pola widzenia,

• rozmazane widzenie.

Niepokojące objawy często nie są wiązane z narządem wzroku i mylone np. z ostrą migreną. Taki stan wymaga pilnej konsultacji okulistycznej. Zwykle jednak choroba przebiega bezobjawowo, a ucisk na nerw wzrokowy stopniowo go uszkadza i prowadzi do zaburzeń widzenia. 

Początkowe ograniczenia pola widzenia pojawiają się na obrzeżach i mogą być kompensowane przez drugie oko lub ośrodkowy układ nerwowy. Dopiero przy utracie znacznej ilości komórek zwojowych chory zauważa gorsze widzenie, jednak często może być już za późno, by zachować wzrok. Ponad połowę przypadków jaskry wykrywa się podczas rutynowego badania wzroku, dlatego tak ważna jest profilaktyka i regularne wizyty u specjalisty.

Szczególną ostrożność powinny zachować osoby z grupy podwyższonego ryzyka, które:

• mają w rodzinie osoby chore na jaskrę,

• zmagają się z nadciśnieniem tętniczym,

• posiadają wysoką krótkowzroczność (powyżej 6 dioptrii),

• mają dużą wadę nadwzroczną,

• cierpią na cukrzycę,

• w ostatnim czasie przebyły uraz oka lub zabieg okulistyczny,

• są po 40. roku życia.

Ponieważ oko nadwzroczne charakteryzuje się płytką komorą przednią oraz wąskim kątem przesączania, od wielu lat wysoka nadwzroczność kojarzona jest z jaskrą zamkniętego kąta. Istnieje jednak coraz więcej badań potwierdzających, że to oczy krótkowzroczne są bardziej narażone na jaskrę otwartego kąta. 

Przy dużej korekcji „minusowej” gałka oczna jest rozciągnięta i cieńsza. To sprawia, że tarcza nerwu wzrokowego ma większą podatność na uszkodzenia. Cieńsza rogówka oraz zaniżone odczyty ciśnienia w oku mogą tłumaczyć coraz bardziej powszechne występowanie jaskry z prawidłowym ciśnieniem.

Za wysokie ciśnienie w oku – leczenie

Jak leczyć podwyższone ciśnienie w oku? Objawy tego schorzenia rzadko się ujawniają. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia opiera się o regularne badania nie tylko samego ciśnienia w oku, ale także grubości rogówki, kąta przesączania i pola widzenia. Na tej podstawie okulista dobiera leki mające na celu zatrzymanie postępu choroby.

Wysokie ciśnienie w gałce ocznej – jak obniżyć?

Podstawową metodą jest obniżenie ciśnienia śródgałkowego, poprzez zmniejszenie produkcji cieczy wodnistej lub zwiększenie jej odpływu z oka. W zależności od powodów wysokiego ciśnienia w oku specjalista dobiera jedną z metod:

• zastosowanie kropli hipotensyjnych mających na celu zwiększenie drenażu cieczy wodnistej i zmniejszenie jej produkcji,

• irydotomia – stosowana w przebiegu jaskry wąskiego i zamykającego się kąta przesączania, polega na przecięciu w odpowiednim miejscu tęczówki oka w celu większego, swobodniejszego przepływu cieczy wodnistej między tylną a przednią komorą oka,

• irydoplastyka – inaczej modelowanie tęczówki oka, podczas zabiegu specjalista odsuwa tęczówkę od siateczki beleczkowej, przez którą odpływa ciecz wodnista,

• trabekuloplastyka – zabieg laserem arganowym stosowany w jaskrze otwartego kąta przesączania zwiększający odpływ cieczy wodnistej przez siateczkę beleczkową,

• cyklofotokoagulacja – laserowa operacja dla osób w zaawansowanym stadium jaskry, polega na zmniejszeniu produkcji cieczy wodnistej poprzez zniszczenie w nabłonku ciałka rzęskowego fragmentu odpowiadającego za produkcję cieczy wodnistej.

Często, aby osiągnąć prawidłową wartość ciśnienia, łączy się kilka technik np. krople przeciwjaskrowe i jeden z zabiegów laserowych. Strategia leczenia nadciśnienia przy użyciu kropli wymaga systematyczności pacjenta w przyjmowaniu leków przez całe życie. Obecny rozwój technologiczny pozwala na wszczepienie implantów zawierających leki przeciwjaskrowe wewnątrz oka, co ma na celu obniżyć ciśnienie w oku bez konieczności używania kropli. 

Profilaktyka

W diagnostyce i leczeniu jaskry kluczowa jest profilaktyka. Regularne badania kontrolne całego narządu wzroku pozwolą na wykrycie pierwszych objawów jaskry. Wczesna diagnoza hamuje rozwój choroby i pozwala zachować szerokie pole widzenia. To właściwie jedyny sposób, żeby opóźnić proces uszkodzenia nerwu wzrokowego. 

Jak często badać wzrok w kierunku jaskry?

Osoby z grupy ryzyka powinny kontrolować ciśnienie w oku i sprawdzać stan tylnego odcinka oka co roku lub częściej. Osoby, które nie mają predyspozycji genetycznych do tej choroby i nie zauważają żadnych problemów z widzeniem i niepokojących objawów w obrębie gałki ocznej powinny rutynowo badać wzrok minimum raz na dwa lata. Pozwoli to szybko wykryć wysokie ciśnienie w oku. Skutki ewentualnego niedopatrzenia mogą w przyszłości znacząco rzutować na życie pacjenta.

W sieci salonów Family Optic możesz wykonać zarówno pakiet badań okulistyczno-optometrycznych zapewniający kompleksową ocenę narządu wzroku, jak i profilaktyczne sprawdzenie tylnego odcinka oka i nerwu wzrokowego. Nie czekaj, umów się na badanie wzroku już dziś.

W wybranych salonach możesz również wykonać pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego. Samo badanie ciśnienia nie wymaga dodatkowej wizyty, zajmuje kilka minut, a dzięki niemu szybciej wykryjesz podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe i uzyskasz niezbędną pomoc.

Nieinwazyjne badania ciśnienia w oku to również idealne rozwiązanie dla osób już chorujących na jaskrę, które muszą stale monitorować swoje wyniki.

W naszych salonach pomiaru ciśnienia dokonujemy za pomocą specjalistycznego urządzenia, jakim jest skaner optyczny DNEye. 

Dowiedz się więcej: Pomiar skanerem DNEye

Podsumowanie

Największym powikłaniem, jakie może wywołać podwyższone ciśnienie, jest jaskra. Niezależnie od przyczyny, nieprawidłowe ciśnienie oka wymaga regularnych kontroli okulistycznych, pełnej diagnostyki w zakresie badania dna oka, pola widzenia, grubości rogówki i przedniej komory oka oraz ewentualnego wdrożenia leczenia, które pozwoli zachować prawidłowe widzenie. 

Szczególne znaczenie ma obserwacja objawów takich jak zwiększenie ilości naczyń krwionośnych w spojówce, ból oczu i głowy oraz zaburzenia widzenia. Nadciśnienie oczne może być uwarunkowane genetycznie, zależy również od budowy anatomicznej gałki ocznej i wady wzroku. Częściej z podwyższonym ciśnieniem borykają się kobiety, jednak niezależnie od predyspozycji każdy powinien minimum raz w roku wybrać się na kompleksowe badanie wzroku.