Jaskra - przyczyny, objawy, leczenie.

Oprócz zaćmy, jaskra jest jedną z najczęstszych diagnoz stawianych w gabinetach okulistycznych. Ryzyko usłyszenia takiego rozpoznania wzrasta w sytuacji, gdy boryka się z nią jakiś członek naszej rodziny. Czym dokładnie jest jaskra? Jakie są jej przyczyny i co możemy zrobić, gdy zostanie u nas wykryta ta choroba oczu?

SPIS TREŚCI:

1. Czym jest jaskra?

2. Rodzaje jaskry i przyczyny ich występowania

3. Ryzyko występowania jaskry

4. Objawy jaskry

5. Leczenie jaskry

6. Profilaktyka i diagnostyka jaskry

7. Podsumowanie

Czym jest jaskra?

Jaskra to zespół chorób, które, nieleczone, prowadzą do trwałego zaniku nerwu wzrokowego, a w konsekwencji nawet do pełnej utraty widzenia. Według Światowej Organizacji Zdrowia WHO jest to druga najczęstsza przyczyna ślepoty. W przypadku braku regularnych badań wzroku jej objawy mogą być przez lata niezauważalne.

Choć wiek uznawany jest za główną przyczynę powstawania jaskry i dotyczy on głównie osób po 40. roku życia, może także występować u małych dzieci, nawet noworodków.

Rodzaje jaskry i przyczyny ich występowania

Wyróżniamy 4 główne typy jaskry.

• Jaskra wrodzona: jej objawy widoczne są w większości przypadków zaraz po urodzeniu lub w ciągu pierwszego roku życia i dużo częściej diagnozowana jest u chłopców. Jej podłoże jest często genetyczne, a główną przyczyną jest zaburzenie rozwoju tzw. beleczkowania w oku dziecka, przez które odpowiednie odprowadzanie płynów jest niemożliwe.

• Jaskra pierwotna otwartego kąta: to samoistny zanik nerwu wzrokowego występujący u 90% przypadków osób chorujących na jaskrę. Dochodzi do uszkodzenia włókien nerwu wzrokowego i zaniku komórek glejowych. Za jej przyczynę uznaje się zmiany zachodzące w oczach w związku ze wzrastającym wiekiem.

• Jaskra pierwotna zamykającego się kąta: występuje u osób z płytką komorą przednią oka i wąskim kątem przesączania (często są to osoby z wysoką nadwzrocznością). Gdy wystąpi ostry atak jaskry zamkniętego kąta, potrzebna jest pilna interwencja medyczna, gdyż może prowadzić on do pełnej utraty widzenia w przeciągu 24 godzin.

• Jaskra wtórna: występuje jako powikłanie toczących się w organizmie chorób, zapaleń, urazów; podczas leczenia należy skupić się na leczeniu przyczyny powstania jaskry wtórnej.

  Ryzyko występowania jaskry

  Jaskra jest chorobą genetyczną, dlatego ryzyko jej wystąpienia znacznie wzrasta, jeśli cierpiał z jej powodu członek naszej rodziny. 

  Częściej występuje ona także u osób z krótkowzrocznością, co najprawdopodobniej wynika z faktu, iż tarcza nerwu wzrokowego osób krótkowzrocznych jest bardziej podatna na uszkodzenia. Dodatkowo, z powodu osłabienia naczyniówki, oko krótkowzroczne jest bardziej podatne na wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego. Ryzyko to jest większe aż o 60% w porównaniu do innych wad wzroku lub ich braku, a ze względu na cieńsze rogówki niż u osób nadwzrocznych, fałszywie zaniżające pomiary ciśnienia wewnątrzgałkowego, diagnostyka jaskry u krótkowidzów często następuje dużo później.

  Jaskra występuje także częściej u cukrzyków, osób mających przewlekłe bóle głowy lub migreny, osób po zawałach serca oraz udarach mózgu.

  Do czynników ryzyka wystąpienia jaskry zaliczamy także zbyt wysokie lub zbyt niskie ciśnienie tętnicze.

  Objawy jaskry

  Do głównych objawów jaskry zalicza się podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe i ograniczenie pola widzenia, jednak różnią się one w zależności od rodzaju występującej jaskry. 

  W przypadku jaskry otwartego kąta objawy przez dotkniętych chorobą są często niedostrzegalne lub są zauważane na bardzo późnym etapie.

  Leczenie jaskry

  Nie jest znany skuteczny sposób leczenia jaskry. Stosowane obecnie metody chirurgiczne i farmakologiczne mają na celu zahamowanie jej postępowania i próbę przeciwdziałania trwałej utracie wzroku, dlatego tak ważne jest wczesne wykrycie choroby. 

  Do najczęstszych sposobów przeciwdziałania postępowaniu jaskry należy leczenie farmakologiczne w postaci kropli podawanych do worka spojówkowego, które, działając na ciało rzęskowe, zmniejszają produkcję cieczy wodnistej w oku lub ułatwiają jej odpływ. Po zdiagnozowaniu jaskry, krople te stosuje się do końca życia.

  W przypadku gdy stosowanie kropli nie wystarczy, lekarze okuliści decydują się na przeprowadzenie któregoś z wielu możliwych zabiegów w celu niedoprowadzenia do pogorszenia stanu pacjenta. Zabieg dobierany jest na podstawie wielu osobliwych czynników, jednak do najpopularniejszych z nich należą trabekulektomia, irydotomia laserowa oraz operacje setonowe.

  Profilaktyka i diagnostyka jaskry

  Podstawą w odpowiedniej profilaktyce jaskry są regularne badania wzroku. Podczas badania sprawdzane są następujące parametry, mogące pomóc zdiagnozować jaskrę już na bardzo wczesnym etapie lub określić ryzyko jej wystąpienia:

  • kontrola dna oka;

  • pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego;

  • sprawdzenie pola widzenia;

  • zmierzenie kąta przesączania i głębokości komory przedniej;

  • zmierzenie grubości rogówki.

  Ze względu na swoją specyfikę, pomiary te nie są wykonywane jednak w każdym gabinecie optometrycznym lub okulistycznym, dlatego, zapisując się na badanie, warto dopytać się o takie możliwości.

  Podsumowanie

  Jaskra to wyjątkowo "podstępna" choroba oczu, ponieważ jej objawy, w zależności od rodzaju, mogą być bardzo zróżnicowane. Często są one nawet niedostrzegalne przez nas w codziennym życiu, dlatego tak ważne są regularne badania wzroku, dzięki którym można dokonać wczesnej diagnozy. Postęp choroby w bardzo dużym stopniu zależy od podjętych przez nas działań oraz stosowania się do zaleceń specjalisty.